Κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών είχα την ευκαιρία να επισκεφτώ το Μουσείο Μίκη Θεοδωράκη στη Ζάτουνα Αρκαδίας. Νιώθοντας πάντα τύχη και ευγνωμοσύνη που υπηρετώ σε ένα δημοτικό σχολείο που φέρει το όνομα του μεγάλου Έλληνα δημιουργού και έχοντας κατά νου την συναισθηματική σύνδεση με το όνομα και τη μουσική του, δε θα μπορούσα να παραλείψω αυτόν τον προορισμό από την επίσκεψή μου στα μοναδικά χωριά της ορεινής Αρκαδίας. Ενώ, λοιπόν, βρέθηκα στην περιοχή σε ημέρα που το μουσείο ήταν κλειστό η υπεύθυνη κ. Ελισσώ Τουρκομένη δέχτηκε μετά χαράς να μας ξεναγήσει και την ευχαριστώ θερμά για την προθυμία, την καλοσύνη και την εξαιρετική της ξενάγηση! Ας σημειωθεί πως τούτο το μικρό, αλλά θαυματουργό μουσείο στεγάζεται σε ένα κτίριο στολίδι, αυτό του παλιού πέτρινου Δημοτικού Σχολείου Ζάτουνας!
Το κτίριο λειτούργησε ως Δημοτικό Σχολείο για περισσότερες από πέντε δεκαετίες, φιλοξενώντας γενιές μαθητών της περιοχής, μέχρι το 1973. Το 1995 παραχωρήθηκε στην κοινότητα Ζάτουνας με πρωτοβουλία του τότε Μητροπολίτη Θεόφιλου, σηματοδοτώντας μια νέα φάση στην ιστορία του.
Από τις 7 Οκτωβρίου 2006, το κτίριο απέκτησε έναν νέο, ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο. Στεγάζει το Μουσείο Μίκη Θεοδωράκη Ζάτουνας, αφιερωμένο στον μεγάλο Έλληνα μουσικοσυνθέτη, διαφυλάσσοντας και αναδεικνύοντας την πολιτιστική του κληρονομιά.
Αξίζει να αναφέρουμε πως υπάρχει ήδη επικοινωνία του Διευθυντή μας, κ. Στράτου Μαυρίδη, με τον Πρόεδρο του Μουσείου. κ. Παρασκευά Παρασκευόπουλο, και ελπίζουμε, γιατί όχι, και σε μια επικείμενη συνεργασία στο μέλλον! Ανυπομονώ, βέβαια, να μοιραστώ αυτή την όμορφη εμπειρία με τους μαθητές μου!
Ακολουθούν λίγα ιστορικά στοιχεία για την περίοδο εξορίας του Μίκη Θεοδωράκη στη Ζάτουνα, φωτογραφίες και οι σχετικές ιστοσελίδες από τις οποίες αντλήθηκε το υλικό και από τις οποίες μπορεί κανείς να ενημερωθεί λεπτομερέστερα για τη ζωή και το έργο του Μίκη στην εξορία στο Αρκαδικό χωριό.
Ο Μίκης στη Ζάτουνα
Με την επιβολή της δικτατορίας με ειδική διαταγή του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού απαγορεύτηκε η κυκλοφορία των δίσκων του Μίκη Θεοδωράκη και κάθε είδους εκτέλεση και ακρόαση των τραγουδιών του. Την ίδια την ημέρα του πραξικοπήματος απευθύνει έκκληση στον ελληνικό λαό για αντίσταση, όπως μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω:
Ο ίδιος συνελήφθη τον Αύγουστο του 1967. Αφού πέρασε από την Ασφάλεια στην Μπουμπουλίνας κι έπειτα από τις φυλακές Αβέρωφ, τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό στο Βραχάτι, αλλά καθώς το καθεστώς έβλεπε ότι δεν μπορούσε ουσιαστικά να τον περιορίσει, αποφάσισε τον Αύγουστο του 1968 τη μεταφορά του στη Ζάτουνα, ερημικό ορεινό χωριό της Αρκαδίας, κοντά στη Δημητσάνα, στο οποίο κατοικούσαν περίπου 20 οικογένειες.
Τον πρώτο καιρό το κλίμα και οι συνθήκες δεν τον άφησαν ανεπηρέαστο. Για κάποιους μήνες δεν μπορούσε να παίξει τίποτα στο πιάνο. Όμως μετά άρχισε να παίζει αρχικά τραγούδια του Χατζιδάκι και στη συνέχεια αποφασίζει να συνθέσει δικά του καινούργια τραγούδια. Γιατί δεν έχει σταματήσει να ζει, να ονειρεύεται, να παλεύει.
Εκεί γεννήθηκαν οι 10+1 κύκλοι τραγουδιών με τον τίτλο «Αρκαδίες» και άλλα έργα του. Οι αστυνομικοί γίνονται το… κοινό που ακούει για πρώτη φορά αυτές τις μελωδίες του Μίκη. Και βέβαια, παρά τις απαγορεύσεις, με διάφορους τρόπους καταφέρνει να στέλνει μαγνητοταινίες με τα καινούργια έργα του στο εξωτερικό (όπου είχαν καταφέρει να βγουν η Μαρία Φαραντούρη και ο Αντώνης Καλογιάννης με τη λαϊκή Ορχήστρα του).
Σε μήνυμα του Μίκη Θεοδωράκη από τη Ζάτουνα διαβάζουμε:
«Σαν πνευματικός δημιουργός, επιτελώντας το λαϊκό λειτούργημά μου, συνέθεσα και εδώ στη Ζάτουνα έξι κύκλους τραγουδιών, που τους ονομάζω “Αρκαδίες”. Αυτά τα τραγούδια που γράφω τώρα όπως εκείνα που θα γράψω και αύριο είναι αφιερωμένα σε σας, δηλαδή σε όλους τους ανθρώπους που πιστεύουν στον άνθρωπο, που πιστεύουν στη ζωή, στο δίκιο, στη δημοκρατία και την ελευθερία και που έχουν τάξει σκοπό της ζωής τους τον αγώνα για την υπεράσπισή τους. Αφιερώνονται ιδιαίτερα στους Έλληνες αγωνιστές της ελευθερίας και τους ξένους φίλους του λαού μας που μας συμπαραστέκονται στον δύσκολο αγώνα μας».
Και ολοκληρώνει τον χαιρετισμό του λέγοντας:
«Δεν υπάρχει άλλος δρόμος από τον ανελέητο αγώνα έως την τελική νίκη. Κι ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι η λευτεριά δε χαρίζεται, η λευτεριά κερδίζεται. Γεια χαρά».
Δεκατέσσερις μήνες έμεινε στη Ζάτουνα ο Μίκης μαζί με την οικογένειά του!
Ελευθερία Κουτσουβέλη ΠΕ 79.01 Μουσικής
Πηγές:https://www.mikiszatouna.gr/
https://mikisguide.gr/oi-arkadies-tou-miki-theodoraki-stin-arkadia/
https://www.tanea.gr/2023/08/26/lifearts/zatouna-topos-eksorias-kai-dimiourgias-gia-ton-miki-theodoraki/
